Ủy ban Nobel hôm thứ Tư công bố giải Nobel Hóa học năm 2021 thuộc về nhà khoa học người Đức Benjamin List và nhà khoa học Hoa Kỳ David MacMillan vì đã phát triển một công cụ chính xác để xây dựng phân tử: đó là xúc tác hữu cơ (organocatalysis).
Trước đó, các nhà nghiên cứu tin rằng chỉ có hai loại chất xúc tác: Kim loại và enzyme.
Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu riêng biệt, hai nhà khoa học List và MacMillan vào năm 2000 đã phát triển ra loại chất xúc tác thứ ba: Xúc tác hữu cơ không đối xứng (asymmetric organocatalysis). Loại công cụ này được dựa trên những phân tử hữu cơ cỡ nhỏ.
Chân dung 2 nhà khoa học vừa đoạt giải Nobel Hóa học 2021. Ảnh Reuters
Johan Aqvist, chủ tịch Ủy ban Nobel Hóa học nhận định “Khái niệm chất xúc tác này vừa đơn giản vừa tài tình. Thực tế là nhiều người tự hỏi rằng tại sao chúng ta không nghĩ ra điều này sớm hơn”.
Việc xây dựng các phân tử đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực nhằm tạo ra vật liệu đàn hồi và bền, có khả năng tích trữ năng lượng trong các viên pin hoặc ức chế sự tiến triển của bệnh tật. Việc này cần có chất xúc tác, những chất kiểm soát và đẩy nhanh các phản ứng hóa học nhưng không tồn tại trong sản phẩm cuối cùng. Chẳng hạn, chất xúc tác có thể biến đổi các chất độc hại trong khói thải thành các phân tử vô hại.
